Lisans Programı

 

 

Dönem 6 Toplum Sağlığı Stajı Ders Bloklarının Teorik ve Pratik Dağılımları

Blok Başlıkları

Teorik

Pratik

Sağlık Yönetimi

  • Sağlık mevzuatı ve örgütlenmesi
  • Sağlık Kaynak Planlaması
  • Sağlık eğitimi
  • Sağlıkla ilgili kayıt ve bildirim
  • Salgın yönetimi
  • Olağanüstü durumlarda sağlık yönetimi
  • TSM rotasyonu
  • GEBLİZ çalışmaları
  • İstanbul örneğinde birinci basamak sağlık hizmetleri

 

Halk Sağlığı Temel İlkeler

  • Halk sağlığının ilkeleri
  • Sağlık 21 Hedefleri
  • Sağlıkta Eşitsizlikler
  • Sağlık Hizmetlerinde 10 Başarı
  • Sağlık Antropolojisi
  • Toplum sağlığı ile ilgili videoların izlenip tartışılması

 

Demografi

  • Nüfus ve sağlık
  • Sağlık Ölçütleri
  • TSM rotasyonu sırasında elde edilen bilgiler ile nüfus piramidi çizilmesi
  • Sağlık ölçütlerinin hesaplanması
 

İş Sağlığı-Çevre Sağlığı Bloğu:

 

  • İş sağlığı ve iş güvenliği
  • Çevre sağlığı
  • TSM rotasyonu sırasında iş ve çevre sağlığı hizmetlerinin incelenmesi

 

Epidemiyoloji-Biyoistatistik

  • Epidemiyolojik araştırmalar
  • Kalitatif araştırmalar
  • Biyoistatistik
  • Araştırma Planlaması
  • Veri analizi
  • Raporlama

 

  • Araştırma önerisi sunumu
  • Araştırma veri toplama
  • Araştırma verilerinin analizi
  • Araştırma sunumu

Bağışıklama Kursu Bloğu:

 

Standartlara göre tanımlanmış

  • AP kursu pratiği için gittikleri AÇSAP’larda ve TSM rotasyonu sırasında bağışıklama hizmetlerini inceleyecekler

Aile Planlaması Kursu Bloğu:

 

Standartlara göre tanımlanmış

  • AP kursu pratiği (AÇSAP merkezleri)

 

 

TOPLUM SAĞLIĞI UYGULAMALARI

Konu

TOPLUM SAĞLIĞI UYGULAMALARI

 

Süre

3 İş Günü

Tarih

 

Sorumlu

Doç.Dr.Seyhan Hıdıroğlu

Yer

Pendik, Kartal, Maltepe

Eğitici

4 Öğretim Üyesi, 4 araştırma görevlisi doktor, İlgili TSM’lerin sorumlu hekimleri

Amaç

Bu pratiğin sonunda, Marmara Universitesi 6. Sınıf öğrencileri, toplum sağlığı merkezinin görev ve sorumlulukları konusunda bilgi ve beceri kazanacaklardır.

Değerlendirme

  • Listede yer alan inceleme ve uygulamaları araştırma görevlisi doktorun koçluğunda yapmış olmaları beklenmektedir.

Kullanılacak Eğitim Yöntemleri

  1. Uygulama rehberi
  2. Demonstrasyon
  3. Koçluk

 

 

 

TSM’nin

Görev

Başlıkları

Uygulama Rehberi

 

İdari ve mali işler

 

  • Bakanlık ve diğer kurumlardan gelen bilgiler ASM’lere nasıl ulaştırılıyor- En az 2 yazı örneği görecek
  • ASM personelinin görevlendirilmesi ve çalışma düzeninin takibi ile ilgili prosedürü inceler- en az 2 yazı örneğini inceler
  • Demirbaş kayıdı ile ilgili prosedürü inceler- en az 2 dökümanı inceler

 

Kayıt ve istatistik

 

  • Ulusal sağlık veri sözlüğüne uygun olarak yürütülen kayıt ve istatistikleri elektronik ve basılı ortamda inceler- en az 2 örnek
  • Aile hekimini değiştirmek ve yeni kayıt yaptırmak isteyenler ile ilgili prosedürü inceler- en az 2 yazılı örneği inceler
  • Aile hekimi değişen veya yeni atanan kişilerin bilgilerinin yeni hekime nasıl devredildiğini inceler- 2 örnek

 

Plan ve program yapma

  • Bölgede herhangi bir sağlık konusuna spesifik bir planlama yapılmış mı inceler
  • Faaliyet planını inceler
  • Aile hekimleri ile ilgili koordinasyon çalışması var mı inceler
  • Laboratuvar hizmetlerini nasıl yürüdüğünü inceler
  • Bölgedeki aile hekimi sayısı yeterli mi, her aile hekimine ortalama kaç aile hekimi düşüyor ve personel açığı var mı inceler
  • Aile hekimlerine ilaç malzeme (AP malzemeleri dahil) nasıl karşılanıyor prosedür ve miktar yönünden inceler
  • Rutin dışında yürütülmekte olan bir program var mı nasıl yürütülüyor inceler

 

Üniversite işbirliği

  • TSM personeli içinde üniversitelerde eğitimlere katılan personel var mı
  • Üniversiteler ile ortak yürütülen projeler var mı

 

İzleme ve değerlendirme

  • ASM, aile hekimi ve aile sağlığı elemanlarının hizmetlerin izleme ve değerlendirmesi kim tarafından nasıl yapılıyor- en az 2 örnekte
  • ASM ziyaretleri yapılıyor mu- tutanakları inceler- en az bir ziyarete katılır (mümkünse)
  • Aile hekimlerinin gezici hizmet verip vermediklerinin izlemi ve değerlendirmesi nasıl yapılıyor inceler

 

Adli tıp hizmetleri

  • Defin ruhsatları ile ilgili güncel durumu inceler

 

Acil sağlık hizmetleri

  • Acil sağlık hizmetleri konusundaki güncel durumu inceler

 

Görüntüleme ve laboratuvar hizmetleri

  • Görüntüleme ve laboratuvar hizmetleri nasıl işliyor inceler

 

Afet hizmetleri

  • Afetler ile ilgili plan, eğitim ve koordinasyon konusunda yürütülmekte olan bir program var mı inceler

 

Sağlığın geliştirilmesi ve teşviki

  • Sağlığın korunması ve geliştirilmesi konusunda tütün, alkol, madde bağımlığı, obezite gibi konularda yürütülmekte olan programlarda neler yapıldığını ve yapılacağını inceler, değerlendirir

 

Sağlık eğitimi hizmetleri

  • Hizmet içi eğitimler nelerdir katılımlar nasıl organize ediliyor inceler.

 

Toplu yaşam alanları ve okul sağlığı hizmetleri

  • Okul sağlığı konusunda yürütülmekte olan işlerin neler olduğunu inceler- mümkünse okullarda veya toplu yaşanan yerlerdeki bir denetime katılır

 

Ulusal Programlar

  • Yürütülen ulusal veya bölgesel programları inceler- neler yapılmış neler yapılması planlanıyor (pandemik influenza, kızamık eliminasyonu, polio sertfikasyonu-AFP sürveyansı gibi)

 

Bulaşıcı hastalıkların kontrolü

 

  • Sürveyans sitemini inceler- en az 2 yazışma örneği
  • Bulaşıcı hastalıkların bildirimi ve örnek alımı ve transferi ile ilgili prosedürü inceler- en az 2 örnekte
  • TSM’deki personel ile birlikte filyasyon çalışmasına sahada katılır- en az bir
  • Erken uyarı yanıt ile ilgili TSM’nin sürdürdüğü çalışmaları inceler
  • Tüberküloz hastalarının tanı ve tedavi prosedürleri içinde TSM, müdürlük ve aile hekimi yazışma ve prosedürlerini inceler- en az bir örnek
  • Sıtma tanı ve tedavinde TSM, müdürlük,aile hekimi işbirliği ve prosedürünü inceler- en az bir örnek

 

Kaza ve yaralanmalardan korunma hizmetleri

  • Kazalardan korunma ve yaralanmalarda ilk yardım konusunda yürütülmekte olan eğitim veya müdahale var mı inceler

 

Bulaşıcı olmayan hastalıkların kontrolü

 

  • Kanser ve ruh sağlığı dahil olmak üzere kronik hastalıklar konusunda TSM bölgesinde yürütülmekte olan aktiviteleri inceler

 

Üreme sağlığı hizmetleri

  • Bölgede RİA uygulayan AÇSAP merkezi ve/veya aile hekimleri var mı sayıları nedir inceler
  • Anne ve bebek ölümlerini önlemek için yürütülen çalışmaları inceler
  • Üreme sağlığı ile ilgili yürütülen diğer projeleri inceler

 

Sosyal hizmet çalışmalar ve diğer görevler

  • Yardım hizmetleri yapılıyor mu inceler
  • Göçer sağlığı ile ilgili hizmetler var mı inceler
  • Evde bakım hizmetleri ile ilgili yürütülen hizmetleri inceler
  • Koruyucu diş sağlığı ile ilgili çalışmalar var mı inceler

 

 

Genel Değerlendirme

  • TSM Sorumlu hekimi ilçe sunumunu inceler ve tartışır

 

 

 

 

 

Sağlık Eğitimi

Konu

Sağlık Eğitimi

Süre

6 saat (= 1 iş günü)

Tarih

 

Eğitici

A. Nilüfer Özaydın

 

Amaç

Bu oturumun sonunda, Marmara Universitesi 6. Sınıf öğrencileri, herhangibir konuda, halka sağlık eğitimi yapabileceklerdir.

Öğrenim Hedefleri

Bu oturumun sonunda, Marmara Universitesi 6. Sınıf öğrencileri;

  1. Sağlık eğitiminin tanımını, önemini söyleyebilecekler,
  2. Sağlık eğitiminin amaçlarını söyleyebilecekler,
  3. Sağlık eğitiminde kullanılabilecek eğitim yöntemlerini uygulayabilecekler,
  4. Sağlık eğitiminde yararlanabilecekleri ders araç-gereçlerini kullanabilecekler,
  5. Sağlık eğitiminde kullanılacak halk eğitim materyallerini (broşür, poster, kısa sunu v.b.) hazırlayıp kullanabilecekler,
  6. Ekli listede belirlenmiş, özel sağlık günlerinden birisinde halk eğitimini planlayıp, hazırlayıp, sunabileceklerdir.

Değerlendirme

*Her bir öğrenci kurallarına uygun olarak en az 1 broşür veya 1 poster hazırlayacaktır.

 

* Her bir öğrenci kurallarına uygun olarak en az 1 halk eğitiminin planlanması, hazırlanması ve uygulanmasında görev alacak, eğitimin başarı ile tamamlanmasına katkıda bulunacaktır.

Kullanılacak Eğitim Yöntemleri

  1. Görsel işitsel araç gereç destekli sunum
  2. Demonstrasyon
  3. Koçluk

Yararlanılacak öğrenim rehberleri

  1. Sunum hazırlama becerisi
  2. Etkili sunum yapma becerisi
  3. Demonstrasyon becerisi
  4. Koçluk becerisi

Halka Sağlık Eğitimi Yapılacak yerler

 

  1. Hastanelerin bekleme/toplantı salonları
  2. Aile sağlığı merkezlerinin bekleme/toplantı salonları
  3. İlkokullar
  4. Halk Eğitimi merkezleri (İSMEK)
  5. AVMler

 

Oturum Planı

 

Süre

Eğitimin Yeri

 

Araç-gereç

Öğrenci Sayısı

ÖH 1-4

90 dk

MUTF, Derslik

Barko, Bilgisayar, FC tahtası,

Maketler,

Kağıt, kalem

1 staj grubu (25 öğr)

ÖH 5

60 dk

MUTF, Derslik

Barko, Bilgisayar, FC tahtası,

Maketler,

Kağıt, kalem

1 staj grubu (25 öğr)

ÖH 6

3 saat (maks 30 dk uygulama)

Halka Sağlık Eğitimi Yapılacak yerler

(5 ayrı yerde)

Barko, Bilgisayar, FC tahtası,

Maketler,

Kağıt, kalem

Poster

Broşür

Gerekli diğer malz.

5’erli, 5 grup,

 

 

 

 

Sağlıkta Kaynak Dağılımı Pratiği

Konu

Sağlıkta kaynak dağılımı oyunu

Süre

6 saat (= 1 iş günü)

Eğitici

Prof. Dr. Melda Karavuş

Amaç

Bu oturumun sonunda, Marmara Universitesi 6. Sınıf öğrencileri, bir bölgede sağlık sistemi kurabileceklerdir.

Öğrenim Hedefleri

Bu oturumun sonunda, Marmara Universitesi 6. Sınıf öğrencileri;

  • Coğrafi ve iklim koşullarına göre bir bölgede olası sağlık sorunlarını söyleyebilecekler,
  • Nüfus dağılımına göre olası sağlık sorunlarını söyleyebilecekler,
  • Tanımlanmış bir bölgede sağlık insan gücünü efektif bir şekilde kullanabilecekler,
  • Tanımlanmış bir bölgede sağlığa ayrılmış bütçeyi efektif bir şekilde kullanabilecekler,
  • Mevcut kaynaklarla oluşturdukları bir sağlık sisteminin içinde birinci,ikinci ve üçüncü basamak sağlık sorunlarına optimum düzeyde yaklaşabilecekler
  • Sevk zincirini vakalar üzerinden uygulamalı olarak işletebilecekler
  • Sağlıkta toplum katılımı ilkesini vakalar üzerinden uygulamalı olarak işletebilecekler
  • Sağlıkta sektörlerarası işbirliği ilkesini vakalar üzerinden uygulamalı olarak işletebilecekler

Değerlendirme

Her bir öğrenci Önlenebilir Ölüm Hızı, Bakım(koruyucu sağlık hizmetleri) Başarısızlık Hızı, Tedavi Edici Sağlık Hizmetleri Başarısızlık Hızı, gibi kavramları hesaplayabilecek ve sonuçları yorumlayabilecekdir

Eğitim Yöntemleri

vaka tartışması, role-play

Öğrenim rehberleri

Hız hesaplama klavuzu, Kaynak listesi

 

Oturum Planı

Süre

Eğitimin Yeri

Araç-gereç

Öğrenci

ÖH 1-2

30 dk

MUTF, Derslik

FC tahtası, Maketler,

Kağıt, kalem,haritalar

1 staj grubu

ÖH 3-4

180 dk

MUTF, Derslik

Barko, Bilgisayar, FC tahtası,

Maketler, Kağıt, kalem

6’şarlı, 4 grup,

ÖH 5-8

3 saat, hız hesaplama yorumlama, en başarılı grubu belirleme

MUTF, Derslik

Barko, Bilgisayar, FC tahtası,

Maketler, vakalar

Kağıt, kalem, Gerekli diğer malz.

6’şarlı, 4 grup,

 

 

 

Bağışıklama Kursu Pratik Uygulama:

Süre: Bir tam gün ASM, bir tam gün TSM.

Katılımcılar: 24 intern doktor.

Eğitici: Doç.Dr. Seyhan Hıdıroğlu,Prof.Dr. Pınar Ay

Temel Amaç: TSM ve ASM’de aşı yönetimi ile ilgili bilgi sahibi olmak. İnternler, Ek’de yer alan maddeler ile ilgili gözlem ve değerlendirme yapacaklardır.

İletişim kurulacak kişiler: TSM ve ASM ve aşı yönetim sorumlusu.

Değerlendirme: Kurs ortası değerlendirme yoluyla yapılacaktır.

EK

Aşının teslim alınma süreci

ü Aşı ve sulandırıcılar teslim alındığında ayrı ayrı kayıt ediliyor mu? (Kayıt formunda ısı maruziyeti, donma maruziyeti, son kullanma tarihi, doz sayısı, sulandırıcılar, geliş tarihi ve lot numaraları kayıtlı mı?)

ü Hiç gelen aşının ısı/donma maruziyeti, kırılma, miyad dolması vs. gibi nedenlerden reddedildiği olmuş mu?

ü Aşı ne sıklıkta ve nasıl geliyor? Aşıyı kim teslim alıyor?

üAşının geliş tarihi önceden bildiriliyor mu?

Aşının saklanması ve soğuk zincir

ü Buzdolabı ısısı uygun mu, hangi dereceler arasında seyrediyor?

üBuzdolabı ısısı günde iki defa denetlenip kaydediliyor mu?

ü OPV için flakon aşı izlemcileri uygun mu?

ü Donma izlemcisi var mı? Uygun mu?

ü Buzdolabının aşı odasında yerleşimi uygun mu? (Doğrudan güneş ışığına maruziyeti var mı?, duvardan en az20 cmuzaklıkta mı?)

ü Aşıların ve sulandırıcıların buzdolabında yerleşimi uygun mu? (kapak veya dondurucuda aşı var mı? Su şişeleri mevcut mu? vs.)

ü Buzdolabı hacmi aşı ve sulandırıcılar için yeterli mi?

ü Buz çapı 0.5 cm’i geçmiş mi? Ne sıklıkta temizleniyor?

ü Elektirik kesintisi oluyor mu? Acil eylem planları var mı? (aşıları nereye, nasıl transfer ediyorlar?)

ü Tarih geçmesi, ısı/donma maruziyeti, kırılma nedeniyle imha edilen aşılar olmuş mu?

ü Aşılar açıldıktan veya sulandırıldıktan sonra ne kadar süre kullanılıyor? ve ne kadar süre sonra imha ediliyor?

ü Buzdolabında aşı dışında başka bir şey bulunduruluyor mu?

Depo yönetimi

ü Buzdolabında bulunan aşıları sayınız (doz ve flakon olarak), kayıtlı aşı sayısı ile uyumlu mu?

ü Aşı ve sulandırıcılar ihtiyacı karşılamakta yeterli mi? Rezerv stok var mı?

ü Sulandırıcı sayısı (kızamık ve BCG için) aşı sayısı ile uyumlu mu? Sulandırıcıların lot numaraları aşılar ile uyumlu mu?

ü Son kullanma tarihi geçmiş aşılar/sulandırıcılar/enjektörler var mı?

ü Son kullanma tarihi geçen aşılar/sulandırıcılar/enjektörler nerede saklanıyor? Nasıl imha ediliyor?

ü First expiry first out prensibi kullanılıyor mu? Aşıların yerleşimi bu prensibe uygun mu?

ü Açılan aşıların açılma tarih ve saatleri not edilmiş mi?

ü Yeterli sayıda buz aküsü var mı?

ü Hiç aşı/sulandırıcı/enjektör yetersizliği ortaya çıkmış mı? (hangi aşı, hangi nedenlerden dolayı, nasıl çözülmüş? )

Aşı takvimi ve kayıt sistemi

üAşı takvimine uyuluyor mu? Takvim dışı bir uygulama var mı?

ü Aşı kayıtlarında hangi formlar kullanılıyor?

ü Kayıtlar düzenli olarak bildiriliyor mu?

ü Aşı kartı verliyor mu?

ü Aşı randevusuna gelmeyen çocuklar için ne yapılıyor? (telefon ediliyor mu?)

Aşı uygulaması

ü Aşıların uygulama yolu (intradermal, subkutan, intramuskuler) ve uygulama yeri uygun mu?

ü Doğru sulandırıcı kullanılıyor mu?

ü Sulandırıcının tamamı kullanılıyor mu?

ü Aşı flakonunun üzerinde enjektör/iğne ucu bırakılıyor mu?

ü Aşılama seansı sırasında aşılar nerede saklanıyor? Donmuş buz aküsü ile temas ediyor mu?

ü Aşı odasının yerleşimi uygun mu?

ü Anne ve babalara aşı sonrası istenmeyen etkiler ile ilgili bilgi veriliyor mu?

ü Anne babalara bir sonraki randevu tarihi bildiriliyor mu?

ü Bekleme için uygun alan var mı? Akar su ve sabun var mı? Ulaşımı kolay mı?

ü Tıbbi atık torbası var mı? Tıbbi atıklar nasıl uzaklaştırılıyor?

Aşı ihtiyacının belirlenmesi

ü Aşı ihtiyacı nasıl hesaplanıyor?

ü Aşı ihtiyacını hesaplamakla ve bildirimle görevli biri var mı?

üİhtiyaç kime, hangi formlar ile ve ne sıklıkta bildiriliyor?

ü Aşıların hesaplanan tarihten önce bittiği olmuş mu, bu durumda ne yapılmış?

BCG, Kızamık ve OPV için aşağıda yer alan ölçütleri hesaplayınız.

(Son altı ay için ay ay olmak üzere)

ü Başlangıç doz sayısı:

üGelen doz sayısı:

ü Kullanılan doz sayısı:

ü İmha edilen doz sayısı:

üKalan doz sayısı:

ü Ziyan hızı:

 

Kapsayıcılık

ü Kapsayıcılık (tüm aşılarda, bir yaş altı için) kaç? Türkiye ortalamaları ile kıyaslayınız.

ü Kapsayıcılık düşük ise hangi nedenlerden kaynaklanıyor? (Kaçırılmış fırsatlar, aşıya devamsızlık, ulaşılamayan çocuklar var mı?)

ü Olası çözümler ne olabilir?

ü Aşıya devamsızlık hızı kaç? Bu kabul edilebilir bir düzey mi?

ü Bir sonraki sene için belirlenen kapsayıcılık hedefi var mı (tüm aşılarda, bir yaş altı için)? Nasıl belirlenmiş?

Sürveyans

ü Son iki ay içinde hangi hastalıklar bildirilmiş? Olgu sayıları kaç?

ü Formlar uygun olarak kullanılıyor mu?

ü Bildirimi zorunlu hastalıklar listesine dahil olan ancak bildirilmeyen hastalıklar var mı?

ü Olgu sayıları ve hastalık trendleri takip ediliyor mu?

 

TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ UYGULAMALARI

İş Sağlığı ve Çevre Sağlığı Hizmetleri

Konu

TOPLUM SAĞLIĞI UYGULAMALARI

İş Sağlığı ve Çevre Sağlığı Hizmetleri

Süre

2 İş Günü

Sorumlu

Yaşar Keskin

Yer

Pendik, Kartal, Maltepe

Eğitici

4 Öğretim Üyesi, 4 araştırma görevlisi doktor, İlgili TSM’lerin sorumlu hekimleri

Amaç

Bu pratiğin sonunda, Marmara Universitesi 6. Sınıf öğrencileri,toplum sağlığı merkezinin iş sağlığı ve çevre sağlığı hizmetleri konusunda görev ve sorumlulukları konusunda bilgi ve beceri kazanacaklardır.

Değerlendirme

  • Listede yer alan inceleme ve uygulamaları araştırma görevlisi doktorun koçluğunda yapmış olmaları beklenmektedir.

Kullanılacak Eğitim Yöntemleri

Uygulama rehberi

Demonstrasyon

Koçluk

 

LİSTE:

Çevre sağlığı hizmetleri

  • İçme ve kullanma suları konusunda bakteriyolojik ve kimyasal analiz ile ilgili plan ve programı inceler- en az bir denetime katılır, tutanakları inceler
  • Piyasa gözetim denetimlerinin nasıl yapılma prosedürlerini inceler, en az 2 tutanağı inceler, en az bir denetime katılır
  • Havuz ve deniz sularının bakteriyolojik ve kimyasal incelemeleri konularda yapılan denetim prosedürlerini inceler- en az 2 tutanak örneğini değerlendirir

 

İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri

  • İşyeri Sağlık ve güvenlik birimleri ile ortak sağlık ve güvenlik birimlerinde görevli işyeri hekimleri ile işbirliği yapılıyor mu ve bu işyeri hekimleri ile aile hekimleri arasında koordinasyon kurulması konusunda koordinasyon yapılıyor mu inceler
  • Bu TSM’de ortak sağlık güvenlik brirmi var mı inceler. Varsa yürütülen işleri yoksa niye olmadığını inceler

 

 

 

 

ARAŞTIRMA RAPORU YAZIMI

 

Konu

ARAŞTIRMA RAPORU YAZIMI

Süre

Araştırma konusu belirlendikten sonra stajın sonuna kadar devam edecek

Sorumlu

Emel Lüleci

Eğitici

Her staj döneminin başında belirlenen öğretim üyeleri ve araştırma görevlileri.

Amaç

A grubundan 4, B grubundan 4 araştırma grubu olacak.

Öğretim üyesi ve araştırma görevlisi rehberliğinde uyguladıkları araştırmanın sonuçlarını sunacaklar ve rapor formatında teslim edecekler. Böylece tez yazma becerisi kazanacaklar.

Değerlendirme

  • Ayrı bir not şeklinde önceden belirlenmiş format ile değerlendirilecek.

Kullanılacak Eğitim Yöntemleri

Araştırma yazım klavuzu

 

ARAŞTIRMA RAPORU YAZIM KILAVUZU

 

Araştırma raporu yazımında uyulması gereken temel iki kural vardır:

1. Biçimin olabildiğince basit ve sade tutulması

2.Belirlenen raporlama biçiminin kararlı ve tutarlı bir bicimde uygulanması

 

Araştırma raporunun asıl nüshası, kâğıdın tek yüzü kullanılarak basılır ve arşivlenir.

 

Sayfa Kenar Boşlukları

Kenar boşlukları sol taraf 3.5 cm., sağ, üst ve alttan 2 cm olacak şekilde ayarlanmalıdır.

Sayfa kenar boşluklarında kesinlikle hiçbir yazı bulunmamalıdır.

 

Yazı Tipi (Font)

Araştırma raporunda, en yaygın yazı karakteri olarak ‘Times New Roman’kullanılmalıdır.

Araştırma raporu satırları iki yana yaslı olarak yazılmalıdır.

Raporun genel yazı karakteri büyüklüğü 12 puntodur.

  • Kapak sayfaları 14 punto ile, koyu ve yazılar sayfaya ortalanmış olarak yazılmalıdır
  • Tablo ve şekillerin başlıkları ve içerikleri için 11 punto yazı karakteri
  • Tablo ve şekillerin altına yazılacak alıntı veya kısaltma ek bilgileri icin 10 punto yazı karakteri,
  • Dipnot ve son notlar için 10 punto yazı karakteri.

 

Satır aralığı

Araştırma raporu ‘1,5 satır aralığı’ ile yazılmalı;

Çizim, çizelge, tablo, şekil ve grafiklerde, uzun alıntı, dipnot ve son not kısımlarında -raporun tamamında aynı kalmak koşulu ile- ‘tek satır aralığı’ kullanılabilir

Paragraflar, satır başından itibaren 1,25 cm içeriden başlamalı ve paragraflar arasında bir (1) ‘ara boşluk’bırakılmalıdır.

Sayfa numaraları: Giriş ve amaç bölümünden başlamalıdır. Sayfanın altında ve ortada olmalıdır.

Ana başlık ve alt başlıklar

Ana başlık ve alt başlıklar aşağıdaki örneğe uygun, ondalıklı sisteme göre numaralandırılmalı, her rakamdan sonra nokta konmalıdır. Üçüncü dereceden daha ileri derecede alt bölüm başlıkları kullanılmamalıdır. Gerektiği durumlarda daha ileri derecedeki alt bölüm başlıkları ikinci derecede başlık kurallarına uygun olarak, ancak numaralandırılmadan ve içindekiler kısmında gösterilmeden kullanılabilir.

Örnek:

1. ANA BAŞLIK

1.1.Birinci Alt Başlık

 1.1.1 İkinci alt başlık

 1.1.2 ..................

 1.1.1.1.Üçüncü alt başlık

 1.1.1.1.A. Daha ileri alt başlık

1.1.1.1.B. .................

 

TABLO VE ŞEKİLLER

Tablo, şekil, resim vb. yazımlar, sayfa düzeni esaslarına uymak şartı ile, mümkün olduğu kadar metinde ilk söz edildikleri yere yakın yerleştirilmelidir. Birden fazla tablo veya şekil aynı sayfaya yerleştirilebilir. Ancak iki sayfadan daha fazla sürekli tablo veya şekil verilmemelidir. Çok sayıdaki tablo veya şekiller, gerektiğinde eklerde verilebilir. Tablo, çizim, resim, fotoğraf ve şekil numaraları yazılırken ilk rakamında bölüm, ikinci rakamında tablo, çizim, resim, fotoğraf ve şeklin bölüm içi sıra numarası esas alınır. Her şeklin, çizimin, resmin ve fotoğrafın numarası ve açıklaması altına, her tablonun numarası ve adı tablonun üstüne yazılmalıdır. Bunların başlıklarının yazımında koyu yazım kullanılmamalıdır. Tablo, çizim, resim, fotoğraf ve şekillerde kaynak verilmesi gerekiyorsa, kaynak başlığın sonunda parantez içinde ve dipnot olarak verilmelidir.

Tablo, şekil, çizim, resim ve fotoğraf başlıkları olabildiğince özlü olmalıdır. Başlık yazısının bir satırı aşması halinde, ikinci ve diğer satırlar birinci satır başı ile aynı sütundan başlamalı, blok yazım yapılmalıdır. Başlıkların sonuna nokta veya virgül konulmamalıdır.

Bir sayfadan uzun olan tabloların tez metni içinde bulunması zorunlu ise, bir sayfa boyutunda (uygun bir yerden) bölünmelidir. Bölünen tablonun devamı bir sonraki sayfada aynı tablo numarası ve devam ile “Tablo 3.1. (devam/cont.)” şeklinde verilmelidir (tırnaksız).

 

BİR ARAŞTIRMA RAPORUNUN TEMEL BÖLÜMLERİ

 

ÖN BÖLÜM

 

  1. Kapak (dış ve iç kapak)
  2. İçindekiler

ANA BÖLÜM

  1. Giriş ve amaç
  2. Genel bilgiler
  3. Gereç ve yöntem
  4. Bulgular
  5. Tartışma
  6. Sonuç ve öneriler
  7. Özet (İngilizce ve Türkçe)
  8. Kaynaklar
  9. Ekler

ÖN BÖLÜM

 

1.Kapak

 

1.1.Dış Kapak. Araştırmanın adı, araştırmayı yapanlar, neden yapıldığı(uzmanlık tezi gibi),araştırmanın yapıldığı yer ve tarih gibi bilgiler yer alır.

Kapağın üst tarafından ve sol tarafından yaklaşık 3cm boşluk bırakarak kapağın sol üst köşesine “M.Ü. TIP FAKÜLTESİ” yazılır. Araştırmanın adı 18 punto harflerle, sayfanın üst kenarından 12cm boşluk olacak şekilde kapak ortalanarak yazılır.

1.2.İç Kapak: Dış kapak gibi aynı biçimde hazırlanır. Araştırmayı hazırlayanların adı altına danışman öğretim üyesinin ünvanı ve adı yazılır(12 punto)

 

2.İçindekiler:

Araştırmanın içerisinde hangi başlıkların olduğunu ve kaçıncı sayfada bulunduğunu gösterir

Şekiller ve Çizelgeler: Eğer bir araştırmada 10’dan fazla sayıda çizelge var ise; mutlaka çizelgeler dizini hazırlanmalıdır. Çizelgenin başlığı tam olarak yazılır. Karşısına kaçıncı sayfa olduğu belirtilir.

Kısaltmalar: Kısaltmalar zaman ve yerden kazanmak için kullanılır.Araştırmacının çok sık kullandığı kavramları kısaltmasından veya ülkenin kendi ulusal sınırları içerisinde günlük yaşamda kabul edip uyguladığı kendiliğinden oluşan sözcüklerdir.

ANA BÖLÜM

Türkçe Özet

Araştırmanın kapsamı ve esas amaçları belirtmeli, kullanılan metodolojiyi tanımlamalı, bulguları özetlemeli makalede belirtilmeyen bilgi ve sonuçları içermemeli, ana sonuçları belirtmelidir. Özet, başlık kullanılmadan bir sayfaya sığacak ve 250 kelimeyi aşmayacak şekilde, tek paragraf halinde yazılmalıdır. Özetin İngilizceye çevrilmesi sırasında genellikle kelime sayısı arttığından, Türkçe özetin 200 kelime ile sınırlandırılması önerilir.

ÖZET başlığı sola yaslanarak koyu renk, 14 punto ve büyük harf ile yazılmalıdır. Özetin sonuna bir satır boşluk bırakılmalı, koyu punto ile “Anahtar Sözcükler” başlığı ve 5 anahtar sözcük alfabetik sıralanmış olarak yazılmalıdır.

İngilizce Özet

SUMMARY başlığı sola yaslanarak koyu renk, 14 punto ve büyük harf ile yazılmalıdır.  Altında tezin İngilizce başlığı; tam olarak her sözcüğün baş harfleri büyük seçilerek, koyu renk ve 12 punto ile yazılır. Tezin başlığı tez içeriğini yansıtır özellikte olmalıdır. İngilizce özet, Türkçe özetin karşılığı olmalıdır. Türkçe özetten sonra verilen anahtar sözcükler (Key Words), İngilizce özetin altına İngilizce olarak ve alfabetik dizine uygun olarak yazılmalıdır.

 

Giriş:

Araştırmanın tanıtıldığı, okuyucunun konuya ilgisinin çekildiği ve öneminin vurgulandığı bölümdür. Araştırmacının ve konunun durumuna göre 3-5 sayfayı geçmeyecek şekilde planlanır ve genelden başlayıp konunun özeline ve amaca doğru gidecek biçimde  yazılır.

Amaç: Özgün ve net olmalıdır. Araştırmanın ana ve alt amaçlarının acık bir şekilde belirlenmesi gereklidir. Araştırmanın temel amacı, tek bir cümle ile ifade edilmelidir. Gerekli görülürse amaç cümlesini açıklayacak yan cümleler kullanılabilir.

 

Genel bilgiler

Bu bölümün amacı, tez çalışmasının anlaşılmasını sağlayacak güncel literatür bilgilerinin verilmesidir. Tez konusunun teorik ve pratik temelleri ile ilgili literatür çalışmaları belli bir düzen ve sistematik biçimde özetlenmeli, gerektiğinde alt başlıklar da kullanılarak ayrıntılı bilgiler verilmelidir. Alt başlıklar konunun genel akışına uygun olmalı, genelden özele doğru gidilerek konu tez çalışmasına getirilmelidir. Bölümün uzunluğu bütün tez metninin 1/3’ini geçmemelidir. Konuyla ilgili kaynaklar titizlikle seçilmeli, doğrudan bağlantısı olmayan bilgilerden kaçınılmalı, bütün bilgiler kaynak gösterilerek desteklenmeli, ancak yorum yapılmamalıdır.

Gereç ve Yöntem

Araştırma bölgesinin tanıtılması, araştırmanın tipi, araştırmanın evreni ve evrenin tanıtılması, örnekleme (büyüklüğü, yöntem, temsil edilebilirliği),araştırmaya katılma durumu, bağımlı ve bağımsız değişkenler, kullanılan terim ve kriterlerin tanımlanması, veri kaynakları, uygulayanlar ve uygulama sekli, süre, verilerin düzenlenmesi ve analizi yer alır.

Araştırmacının ideal gördüğü, gerçekleştirmek istediği, ancak çeşitli nedenlerle vazgeçmek zorunda kaldığı bütün konular araştırmanın sınırlılıklarını oluşturur. Sınırlılıklar, problem alanından, araştırmanın amaçlarından, yöntemden, örnekleme ulaşma ve diğer zorluklardan kaynaklanabilir. Araştırma sonuçlarının yorumlanmasında sınırlılıklar dikkate alınmalıdır; bu nedenle gereç ve yöntem bölümünde sınırlılıklara değinilmesi yerinde olur.

Bulgular

Amaçlar doğrultusunda incelenen, problem çözümüne ışık tutucu nitelikteki bütün bulgular verilmelidir. Bu bölümde yalnızca, çalışmanın sonuçları, kullanılan istatistik yöntemi ve sonuçların analizi ile elde edilen anlamlılık düzeyleri belirtilmeli, yorum yapılmamalıdır. Bulguların sunumunda çizelge (tablo), grafik, şekil ve resim gibi anlatım araçlarından yararlanılabilir, ancak aynı bulgular (tablo ve grafik gibi) iki farklı yöntemle ifade edilmemeli, tablo altlarında tablo bulguları tekrarlanmamalı, özetlenmelidir.

 

Tartışma ve Sonuç

Tartışma bölümü, tezin yorum kısmıdır. Elde edilen bulgular bu konuda yapılan diğer araştırmalarla karşılaştırılmalı, onlara benzer ve onlardan farklı tarafları ortaya konulmalı, sonuçlar muhtemel nedenleri ile birlikte tartışılmalı ve bulguların ne anlama geldiği yorumlanmalıdır.

Tartışma bulguların sunum sırasına göre yapılmalıdır. Araştırmanın amacıyla ilgili olmayan bulgular tartışılmamalıdır.

Tartışma bölümünde bulguların tekrarlanmaması için bazı verilerde, tablo ve şekillere atıf yapılabilir.

Tartışma bölümünün sonunda araştırmadan elde edilen bilgilerin ışığında varılan sonuçlar bir-iki paragrafta açık, kısa ve anlaşılır bir tarzda yazılmalıdır.

 

Kaynaklar

Genel kurallar

Araştırmada kaynak gösterilen, alıntı yapılan araştırmaların aslının araştırmacının elinde olması gerekir. Kullanılan kaynaklar makul sayıda, doğrudan tez konusu ile ilgili ve güncel olmalıdır. Ancak gerekli olduğunda eski, klasik kaynaklar kullanılmalıdır. Kaynaklarda klasik kitaplardan ziyade araştırma makalelerine yer verilmelidir. Tezde kullanılacak Türkçe ve yabancı kaynakların sayısının birbirine dengeli olmasına dikkat edilmelidir.

Yayınlanmamış raporlar, bildiriler, özetler, baskıda olan çalışmalar, ders notları ve kişisel görüşler kaynak olarak gösterilemez. Sözlü ve kişisel görüşmeler kaynak listesinde yer almamalı, ancak tez içinde dipnot olarak verilmelidir.

 

Tezde dolaylı (indirekt) kaynak ancak çok gerekli ise az sayıda ve dolaylı kaynak yazım kurallarına uyarak kullanılmalıdır.

 

Elektronik dergiler hariç, kaynak olarak kullanılan web sayfalarının adresleri erişim tarihi ile birlikte metin içinde verilmeli, kaynaklar listesinde yer almamalıdır.

 

Tezde kullanılmış kaynakların tamamı tezin sonunda birinci yazar soyadına göre alfabetik olarak sıralanmış kaynaklar listesinde yer almalıdır. Kaynaklar listesi tez ana metninde kullanılan yazı tipinde, 10-11 punto olmalıdır. Kaynağın ilk satırı sola tam yaslanmalı ve daha sonraki satırlar 0.75 cm içerden başlanarak yazılmalıdır.

 

Kaynaklar listesi içinde, bir kaynağın yazarlarının soyadları tam olarak, adlarının ise baş harfleri yazılmalıdır. Yazar soyadları ve adlarının baş harfleri büyük (Pinar R) olmalıdır. Yazar adının birden fazla olması durumunda adının baş harfleri birbirine bitişik olarak yazılmalıdır (Whelton PK).Yazar isimleri birbirinden virgül ile ayrılmalı, son yazar isminden sonra nokta konulmalıdır.

 

Kaynak çok yazarlı da olsa da kaynak listesinde bütün yazarların adları yazılmalı, listede “ve ark” ve “et al” gibi kısaltmalar kullanılmamalıdır.

 

Bir tek araştırmacı tarafından yapılmış çalışma(lar), tarihi ne olursa olsun, aynı araştırmacının arkadaşları ile yaptığı ortak çalışma(lar)’dan önce yazılmalıdır (Bkz Ek 4, Appel adı ile başlayan kaynaklar).

 

Araştırmacı grubu tarafından yapılan çalışmalarda soyadı sırası esas alınmalıdır (Bkz Ek 4, Whelton adı ile başlayan kaynaklar)

 

Aynı yazar veya aynı yazarlar grubu tarafından yapılan birden fazla çalışmada yayın tarihi sırası esas alınmalıdır (Bkz Ek 4, Roel adı ile başlayan kaynaklar). Kaynaklar listesinde aynı yazar/yazarların aynı yılda yapılmış bir kaç çalışması varsa, ayırt etmek için tarihten sonra ve tarihe bitişik olarak a, b, c, .... gibi simgeler kullanılmalıdır (Bkz Ek 4, Pinar adı ile başlayan kaynaklar).


Yazar adları yazımı tamamlandıktan sonra kitap adı veya makale adı yazımına geçilmeden önce kitabın veya makalenin yayın yılı parantez içinde belirtilmeli ve parantez kapatıldıktan sonra nokta konulmalıdır.

Metin İçinde Kaynak Gösterme

Kaynaklar verildiği yerde parantez içinde, örneğin [1] biçiminde numaralandırılarak belirtilmeli, bu sıraya göre yazılmalıdır. Kaynak listesinin yazımında tek satır aralığı kullanılmalı, bir kaynaktan diğerine geçerken bir satır aralığı boşluk bırakılmalıdır.

Metin içinde kaynaklar Harvard sistemi olarak bilinen şekilde, yazar soyadları ve yayın yılı belirtilerek, Vancouver sistemi olarak bilinen şekilde ise, kaynak sayısı belirtilerek, her iki halde de cümlenin başı veya sonunda kullanılabilir.

Alfabetik ve metinde geçtiği yerin rakamsal karşılığına göre dizilebilir

Kaynakların yazımı:

Norcini JJ, Blank LL, Duffy FD, Fortna G. The mini-CEX: “A method for assessing clinical skills”. Ann Intern Med 2003; 138: 476-4

http://www.nlm.nih.gov/bsd/uniform_requirements.html adresinden ulaşılabilir (Erişim tarihi: 23 Ocak 2012).

Kaynak bir makale ise: Yazarın soyadı, adının baş harfleri, “makalenin başlığı”, derginin adı (koyu ve italik), cilt numarası (varsa no ): sayfa aralığı (yılı).

 

Goto, S., Levec, J. And Smith, J. M., “Mass transfer in packed ebds with two-phase  flow” , Ind. Eng. Chem. Process Des. Dev., 14 (2): 473-485 (1975).

 

Kaynak kitaptan bir bölüm ise: Bölüm yazarının soyadı, adının baş harfleri, “bölümün başlığı (adı)”, bölümün alındığı kitabın adı, cilt numarası, varsa editör(ler), yayınlayan kurum (koyu ve italik), yayınlanan yer, sayfa aralığı (yılı).

 

Goto, S., Levec, J. And Smith, J. M., “Mass transfer in packed ebds with two-phase flow” , Heat Transmission 2nd ed. , Mc Graw Hill, New York, 278-292 (1942).

 

Kaynak bir kitap ise: Yazarın soyadı, adının baş harf(ler)i, “kitabın adı, cilt numarası”, varsa editör(ler) / çeviri editörleri, yayınlayan yer (koyu ve italik), yayınlanan yer, sayfa aralığı (yılı).

 

Mc Adams, W. H., “Heat Transmission 2nd ed.”, Çeviri Editörü/Editörleri, Mc Graw Hill, New York, 278- 292 (1942).

 

Not: Çeviri kitaplarda orijinal kitabın değil çeviri kitabın yayın tarihi esas alınacaktır.

 

Kaynak basılmış tez ise: Yazarın soyadı, adının baş harf(ler)i, “tezin adı”, tezin cinsi (Yüksek lisans/doktora), tezin sunulduğu enstitü (koyu ve italik), sunulduğu yer, sayfa aralığı (yılı).

 

Tercan, L., “Karst akifer sistemlerinin trityum izotopu yardımıyla matematiksel

modellemesi”, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü,

 Ankara, 10-15 (1993).

 

Kaynak kongreden alınmış ise: Yazarın soyadı, adının baş harf(ler)i, “tebliğ adı”, kongre, seminer veya konferansın adı (koyu ve italik), yapıldığı yer, bildiri kitabında yer aldığı sayfa aralığı(yılı).

 

Toppare, L., “Elektrokimyasal yöntemle 4-bromstrien ile a-metilstirenin

 kopolimerleşmesi”, II. Ulusal Makromolekül Sempozyumu, İzmir, 85-96

(1985).

 

♦Kaynak rapordan alınmış ise: Yazarın soyadı, adının baş harf(ler)i (raporu hazırlayan tüzel kişi ise kuruluşun adı), “raporun adı” , raporu hazırlayan kuruluşun kısa adı ve rapor numarası (koyu ve italik), yayınlandığı yer (koyu ve italik), sayfa aralığı (yılı).

 

Baran, I. And Kasparek, M., “Marine turtles of Turkey; Status survey 1988 and

 recommendations for conversation and management”, WWF Report, Heidelberg,

 123-130 (1989).

 

Kaynak aktüel dergi ve gazete haberinden alınmış ise:

 

7. Corliss, Richard, Sept. 13, Pacific Overtures Times, 142 (11): 68-70(1993).

 

Elektronik ansiklopedi ve kitaplar:

 

8. İnternet :

Tanımlayıcı Biyoistatistik,http://biistatistik.com/odds-ratio-rolatif-risk-ve-number-needed-to-treat-nnt/

Resmi kurum ve kuruluşlara ait siteler dışında internet adresleri kabul edilmemektedir

 

Not: Bir kaynağın birçok defa değişik bölümlerinden faydalanılıyorsa kaynak yukarıdaki ilgili gösterim şekillerinden birisi ile gösterildikten sonra, faydalanılan sayfalar ardı ardına verilmeli ve kaynağa tek bir kaynak numarası verilmelidir.

 

9. Mc Adams, W. H., “Heat Transmission 2nd ed.”, Mc Graw Hill, New York, 278-

292, 301-308, 615-621, 688-690 (1942).

 

NOT : Basılı olmayan kaynaklar ve ders notları KAYNAKÇA da belirtilmeyecektir.

 

Ekler: Araştırmada kullanılan anket, önceden bilimselliği test edilmiş ölçekler, metin içerisinde bütünlüğü ve akışı bozacağı düşünülen resim, harita veya belgeler yer alır.

Bilimsel Yazım ile ilgili Temel İlkeler

 

Çalışma metninde kullanılan terimlerde birlik sağlanmalıdır. (Örneğin, çalışma metninde ‘kanun’/ ‘yasa’, ‘tabiat’/’doğa’,‘teori’/’kuram’ gibi aynı anlama gelen terimlerin hangisi tercih edilecekse, o terim kullanılmalıdır. Üslûp birliği sağlanmalıdır.

Başka kaynaklardan aynen yapılan aktarmalar, bu kuralın dışındadır.)

Bir veya birden fazla kaynaktan yapılan aktarma veya alıntılar, birbiri ardı sıra bir sayfa veya daha fazla yer tutacak şekilde verilmemelidir. Bunun yerine, ya alıntı/aktarmalar arasında,çalışmayı hazırlayanın eleştiri, yorum veya açıklamaları da yer almalı veya bu tür uzun aktarmalar, Ekler’ kısmında gösterilmelidir.

Açık ve yalın, üçüncü tekil şahıs ağzından, edilgen (pasif) biçimde yapılır.

Yazım kuralları konusunda kararsız kaldığınızda kaynak olarak Türk Dil Kurumu İmla Kılavuzu ve kurumun internet adresini http://www.tdk.gov.tr/imla kullanabilirsiniz

Geniş zamanda yazılmalıdır, ben, biz gibi kelimelerden kaçınılmalıdır.

Ticari isimlerden kaçınılmalıdır (Sosyaldr gibi)Bilimsel yazıda iddialı kelimelere yer yoktur.


Bu sayfa Public Health tarafından en son 19.03.2019 13:20:56 tarihinde güncellenmiştir.

HIZLI ERİŞİM